تاثیر آرسنیک و کود گاوی بر فعالیت اوره آز و فسفاتاز قلیایی یک خاک آهکی

خصوصیات بیولوژیکی و بیوشیمیایی خاک، حساس ترین ویژگی ها در برابر تنش های محیطی می باشند. این خصوصیات به عملکردهای حیاتی خاک نظیر چرخه عناصر غذایی و معدنی شدن ارتباط دارند؛ بنابراین، آن ها بهترین ناظر برای ارزیابی کیفیت خاک به شمار می روند. آنزیم های خاک از نظر بیولوژیکی بسیار اهمیت دارند و به آلاینده های خاک بسیار حساس هستند. آن ها معمولاً برای قضاوت راجع به کیفیت خاک مورد استفاده قرار می گیرند. به منظور بررسی اثر آرسنیک و کود گاوی بر فعالیت اوره آز و فسفاتاز قلیایی، یک آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح غلظت آرسنیک (صفر، 5، 15 و 40 میلی گرم بر کیلوگرم خاک)، چهار سطح کود گاوی (صفر، 5/0، 1 و 5/1 درصد) بودند. فعالیت آنزیم های اوره آز و فسفاتاز قلیایی در طی زمان چهل روز (0، 10، 20، 30 و 40) بعد از گرما گذاری نمونه ها در شرایط آزمایشگاهی در دمای °c25 اندازه گیری شد. رطوبت نمونه ها در طی آزمایش ثابت نگه داشته شد (70 درصد ظرفیت زراعی). نتایج نشان داد که سطوح 15 و 40 میلی گرم آرسنیک بر کیلوگرم خاک، کاهش معنی داری بر فعالیت آنزیم اوره آز داشتند. ولی افزودن کود گاوی باعث افزایش معنی دار فعالیت آنزیم اوره آز شد. بیشترین و کمترین مقدار فعالیت آنزیم اوره آز به ترتیب 3/205 و 86/82 میکروگرم آمونیاک برگرم خاک خشک در دو ساعت گرماگذاری بود که مربوط به سطح صفر آرسنیک با 5/1 درصد کود گاوی و 40 میلی گرم آرسنیک بدون کود گاوی بود. نتایج همچنین نشان داد وقتی سطوح 15 و 40 میلی گرم آرسنیک به خاک افزوده شدند فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی کاهش معنی داری پیدا کرد. بیشترین و کمترین مقدار فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی به ترتیب 7/199 و 6/148 میکروگرم پارانیتروفنول در هر گرم خاک خشک در یک ساعت گرماگذاری بود که مربوط به سطح صفر آرسنیک با 5/1 درصد کود گاوی و 40 میلی گرم آرسنیک بدون کود گاوی بود. تیمار زمان نیز بر فعالیت اوره آز و فسفاتاز قلیایی اثر مثبت داشته و موجب افزایش فعالیت این دو آنزیم شد اما 40 روز گرماگذاری تفاوت معنی داری با 30 روز گرماگذاری بر فعالیت این آنزیم ها نداشت. به طور کلی حضور آرسنیک در خاک موجب کاهش فعالیت آنزیم های اوره آز و فسفاتاز قلیایی شد. به نظر می رسد کود گاوی یک تأثیر مثبت روی فعالیت آنزیم های اوره آز و فسفاتاز قلیایی دارد و تا حدودی اثرات منفی آرسنیک بر فعالیت این دو آنزیم را کاهش می دهد.